Zit je gezellig in de auto onderweg naar je vakantiebestemming, begint iemand zich ineens niet goed te voelen. Bewegingsziekte, beter bekend als reisziekte, treft menig reiziger en kan flink wat roet in het eten gooien. Het internet staat vol met zogenoemde oplossingen, van pleisters op de huid tot vreemde orenproppen. Maar doe je er eigenlijk goed aan om deze wondermiddelverhalen te geloven? Laten we eens kijken wat KNO-arts Raymond van de Berg, een specialist in evenwicht, hierover te zeggen heeft. In deze blog ontdek je de werking van reisziekte en welke bewezen methodes écht kunnen helpen.
Oorzaken van reisziekte
Het fenomeen reisziekte treft velen, maar wat gebeurt er precies in je lichaam wanneer dit gebeurt? Onze lichamen prefereren stabiliteit. Wanneer je in een bewegend voertuig zit, zoals een auto of een vliegtuig, kunnen je hersenen in de war raken. Je ogen zien de omgeving om je heen en je evenwichtsorganen registreren de beweging. Deze twee kunnen tegenstrijdige informatie aan je brein doorgeven, wat verwarring zaait. Dit is vaak de oorzaak van de misselijkheid en duizeligheid die sommigen ervaren.
Stel je eens voor: je ogen richten zich op de binnenkant van een stilstaande auto, waardoor je hersenen aannemen dat je niet beweegt. Echter, wanneer de auto in beweging is, registreren je evenwichtsorganen juist activiteit. Personen die hier sneller last van krijgen zijn meestal kinderen of mensen met migraine. Toch is iedereen in principe gevoelig voor reisziekte, al ervaren we het niet allemaal in dezelfde mate.
De verwarring die ontstaat in het brein komt vaak door de tegenstrijdigheid tussen de zintuigen. Voornamelijk de informatie die het gezichtsvermogen en de evenwichtsorganen verstrekken, maakt deze aandoening zo verraderlijk. Want terwijl je ogenschijnlijk stilzit in een auto, vertellen je hersenen je anders wanneer de weg onder je door flitst. Voor sommige mensen verdwijnt reisziekte naarmate ze ouder worden, terwijl anderen manieren moeten vinden om er effectief mee om te gaan.
Zijn huis-tuin-en-keukentips effectief?
Er is een hoop te vinden over huis-tuin-en-keukenmethodes die beweren reisziekte te verlichten, zoals een watje in het oor of pleisters over de navel. Toch moet je je afvragen of deze bizarre technieken werkelijk hun werk doen. KNO-arts Van de Berg betoogt dat hier weinig tot geen medisch bewijs voor is en noemt dergelijke methodes onzin. Het idee dat een simpel watje, niet eens in de buurt van het evenwichtsorgaan, iets zou veranderen, is voor hem onbegrijpelijk.
Net zo discutabel zijn pleisters op de maagstreek. Toch ervaren sommigen hier een positief effect. Dit kan te maken hebben met verwachtingen: als je er vertrouwen in hebt dat een methode werkt, is er een kans dat je je inderdaad beter voelt. Dit bekende placebo-effect werkt soms meer in de psychologie dan in de praktijk, maar heeft niettemin zijn voordelen. Vooral bij kinderen kan deze mentale truc opmerkelijke resultaten brengen.
Naast de al bekende pleisters en wattenschijfjes zijn er ook andere, vaak wat ouderwetse, methoden die mensen gebruiken. Denk bijvoorbeeld aan het drinken van gemberthee of het kauwen op gemberwortel. Hoewel er enig wetenschappelijk bewijs is dat gember bij misselijkheid kan helpen, komt dit vooral uit de kruidengeneeskunde. Ook hier geldt dat het nut voor reisziekte niet onomstotelijk bewezen is, maar dat sommige mensen er inderdaad baat bij hebben.
Werkelijke oplossingen tegen misselijkheid
Gelukkig zijn er ook manieren die wetenschappelijk onderbouwd zijn om reisziekte écht aan te pakken. Zo kun je, als je de mogelijkheid hebt, zelf achter het stuur kruipen. Actief rijden helpt je hersenen namelijk om bewegingen beter te interpreteren, waardoor misselijkheid veelal kan worden voorkomen. Is dat geen optie? Ga dan voorin de auto zitten. De open ruimte voor je geeft je hersenen een voorspellender beeld van de weg, wat het verwisselen van lichaamssignalen tegengaat.
Denk ook aan je eetgewoonten voordat je vertrekt. Het is belangrijk dat je iets in je maag hebt, maar zwaar en vet voedsel moet je vermijden. Iets lichts zoals een boterham met jam kan al volstaan. Zorg voor frisse lucht, want een warme omgeving doet je geen goed. Een open raam of airconditioning helpt je om de koelte te behouden die je nodig hebt tijdens de reis.
Naast je positie in de auto en je eetgewoonten spelen andere factoren ook een rol bij het beheersen van reisziekte. Regelmatige pauzes tijdens lange ritten kunnen bijvoorbeeld nuttig zijn om je evenwicht een reset te geven. Tijdens deze pauzes kan even uitstappen en lopen al wonderen doen. Het zorgt ervoor dat de zintuigen even synchroon lopen met wat je voelt en ziet, iets wat achterin een schommelende auto vaak ontbreekt.
Langdurige oplossingen voor voertuigreisziekte
Helaas blijft niet iedereen van reisziekte gespaard, ongeacht wat je probeert. Mocht je toch last blijven houden van misselijkheid, dan zijn er medicijnen die je kunt overwegen. Reispilletjes hebben het effect dat ze je evenwichtsorgaan minder op prikkels laten reageren, terwijl ze aan de andere kant wel slaperig kunnen maken. Dus rijdend gebruik is hierbij sterk af te raden.
Het positieve nieuws is dat velen over de jaren van hun reisziekte afkomen. Van de Berg verklaart dat het brein eraan gewend kan raken en dat op latere leeftijd zeedrukprikkels minder hard binnenkomen. Onbewust leer je ermee om te gaan, vergelijkbaar met hoe een danser na veel oefening met duizeligheid omgaat. Lijd je er nu dus massaal aan? Grote kans dat je over een poosje weinig tot niets meer ervaart.
Bovendien kan regelmatige blootstelling aan dezelfde triggers je brein helpen zich aan te passen aan deze omstandigheden. Mensen die vaak in de auto zitten of veel reizen, doen hier vaak onbewust voordeel mee. Het lichaam went, als het ware, aan de situatie waardoor de symptomen in intensiteit kunnen afnemen. Daarom kan een ‘gewenningstherapie’ effectief blijken voor wie last blijft houden van hevige reisziekte.
FAQ
Wat gebeurt er tijdens reisziekte in je lichaam?
Het lichaam raakt van streek wanneer het verschillen ontdekt tussen wat de ogen zien en wat het evenwichtsgevoel detecteert. Dit veroorzaakt verwarring in de hersenen die tot misselijkheid of hoofdpijn kan leiden.
Waarom helpen pleisters of wattenschijfjes niet bij reisziekte?
Er is geen medische verklaring voor deze methoden. Dergelijke technieken werken vaak bij wijze van placebo-effect in de psychologie van mensen die ervan overtuigd zijn dat ze helpen.
Wat kan je doen om reisziekte effectief te verminderen?
Wetenschappelijk bewezen tips zijn onder andere zelf rijden of voorin de auto zitten, omdat dit het brein helpt bewegingen beter te begrijpen.
Welke rol speelt voedsel in het management van reisziekte?
Voordat je op reis gaat, is het nuttig iets lichts te eten, maar probeer zware en vette maaltijden te vermijden omdat ze misselijkheid kunnen versterken.
Hoe kunnen medicijnen bijdragen aan het verlichten van reisziekteklachten?
Reispillen verminderen de gevoeligheid van het evenwichtsorgaan, maar kunnen slaperig maken, waardoor ze minder geschikt zijn voor bestuurders.
Bron: RTL
