De handgeschakelde versnellingsbak is onderweg naar de uitgang en is niet langer een ver-van-je-bed-show. Het is iets dat je al merkt wanneer je een nieuwe auto wilt samenstellen. Er is minder keuze, er zijn meer automaten en steeds meer elektrische modellen die schakelen overbodig maken.
Dit roept vragen op: hoe snel gaat deze verandering en wat betekent het voor jou als bestuurder of koper? Het onderwerp is relevant, omdat het wagenpark in Nederland zichtbaar verandert en de cijfers dit onmiskenbaar bevestigen.
In deze blog lees je hoe deze trend verloopt, wat erachter schuilgaat en waar je als liefhebber of koper rekening mee moet houden.
Handbak in cijfers
Wie graag schakelt, ziet een krimp die nu duidelijk zichtbaar is. In Nederland heeft voor het eerst minder dan zestig procent van de personenauto’s een handgeschakelde transmissie. Op 1 januari 2025 telde het wagenpark 9.621.272 personenauto’s, waarvan 5.723.523 handgeschakeld. Het aandeel komt daarmee op 59,5 procent.
Vergelijk je dit met een jaar eerder, dan is de daling duidelijk. Op 1 januari 2024 reden er 5.872.934 handgeschakelde personenauto’s rond, goed voor 62,4 procent. De afname bedraagt 2,9 procentpunt in twaalf maanden. In absolute aantallen gaat het om een afname van 149.420 handgeschakelde auto’s.
De rest van het park schuift mee in de andere richting. Automaat staat nu op 3.049.474 auto’s, goed voor 31,7 procent. CVT komt uit op 481.536 stuks en vijf procent, terwijl semi-automaat met 2.115 auto’s op 0,02 procent blijft staan. Er is ook een categorie die niet exact te plaatsen is.
Onder ”onbekend” vallen 364.624 auto’s, goed voor 3,8 procent. Dat is een lichte stijging ten opzichte van een jaar eerder, toen 342.524 auto’s in die groep vielen en 3,6 procent vormden. Het totale wagenpark groeide van 9.413.692 naar 9.621.272 personenauto’s.
De weg omlaag sinds 2018
De terugval van de handgeschakelde versnellingsbak speelt al jaren en is geen momentopname. In 2018 lag het handgeschakelde aandeel nog op 73,9 procent met 6.495.007 auto’s. Een jaar later stond de teller op 6.413.446 en 71,7 procent. In 2020 bleef het aantal vrijwel gelijk met 6.415.687 auto’s, maar het aandeel kwam op 71,8 procent uit.
Daarna ging het gestaag naar beneden. In 2021 stond het op 6.303.350 auto’s en 69,7 procent. In 2022 waren er 6.149.030 auto’s en 67,3 procent. 2023 bracht 6.000.946 handgeschakelde personenauto’s en 65 procent, waarna 2024 het aandeel op 62,4 procent zette.
De meest recente stand, 59,5 procent in 2025, maakt duidelijk dat het tempo niet afneemt. Tel je de aantallen door, dan zijn er in vijf jaar bijna 700.000 handgeschakelde auto’s verdwenen uit het Nederlandse wagenpark. Dat is een flinke aderlating voor iedereen die graag zelf schakelt.
Het patroon is glashelder als je de reeks naast elkaar legt. De handgeschakelde versnellingsbak verliest jaar na jaar terrein, terwijl automaten en CVT’s toenemen. De trend is geen piek of dip, maar een consistente lijn omlaag voor handgeschakeld rijden.
Wat drijft de verschuiving?
De verklaring ligt voor een groot deel in de opkomst van elektrificatie. Elektrische, hybride en plug-in hybride modellen claimen een groeiend aandeel van de nieuwverkopen. Die modellen laten een traditionele handgeschakelde transmissie links liggen, waardoor de basis van het aanbod verschuift.
Ook bij benzineauto’s verandert het aanbod. Nieuwe modellen met een handbak worden schaars, zelfs als er milde-hybride techniek in het spel is. Wie de prijslijsten bekijkt, merkt dat fabrikanten de automaat vaker standaard of prominenter aanbieden. Het resultaat is dat de instroom van handgeschakelde auto’s opdroogt.
Minder aanbod bij de nieuwverkopen werkt door in het wagenpark; wat je niet nieuw koopt, komt later niet terug als occasion. Zo verdwijnt de handbak langzaam naar de achtergrond. Voor de liefhebber voelt dat als een gemis, maar de cijfers laten weinig ruimte voor een andere conclusie.
De automaat, in verschillende vormen, wordt de norm, terwijl handgeschakeld naar een niche opschuift.
Wat merk jij als koper?
Als je nu kijkt naar een nieuwe auto, kom je minder vaak een handbak tegen in de configurator. Fabrikanten richten zich op automatische transmissies en op geëlektrificeerde aandrijflijnen. Dat betekent meer keuze in automaten en minder varianten met een koppelingspedaal.
Op de tweedehandsmarkt ligt het genuanceerder. Er is nog een substantieel aanbod van gebruikte handgeschakelde auto’s. Tegelijkertijd groeit het aantal occasions met automaat snel mee met de verschuiving in het totale wagenpark.
Wil je per se zelf schakelen, dan is timing belangrijk. Vandaag vind je nog steeds veel opties, maar je ziet de richting waarin de markt zich beweegt. Het is een beetje als de laatste plekken in de bioscoop: er zijn stoelen, maar je moet niet te lang wachten.
Ben je juist klaar voor gemak, dan lonkt de automaat. De toename in aantallen maakt het vinden van een passende occasion eenvoudiger, vooral als je voorkeur hebt voor jong gebruikte exemplaren uit recente bouwjaren.
De huidige stand per transmissie
Kijk je sec naar de verdeling, dan staat handgeschakeld in 2025 op 59,5 procent met 5.723.523 auto’s. Automaat noteert 31,7 procent, goed voor 3.049.474 stuks. CVT voegt daar 481.536 auto’s aan toe en bereikt vijf procent van het park.
Semi-automaat speelt een marginale rol met 2.115 auto’s en 0,02 procent. De categorie ”onbekend” telt 364.624 auto’s en 3,8 procent. In vergelijking met 2024 zijn automaten en CVT’s beide gegroeid in aandeel, terwijl handgeschakeld de grootste stap terug deed.
Zet je de verandering in procentpunten naast elkaar, dan wordt de verschuiving zichtbaar. Handgeschakeld daalde met 2,9 procentpunt. Automaat steeg met 2,6 procentpunt en CVT voegde 0,4 procentpunt toe. Het totale aantal personenauto’s in Nederland nam toe naar 9.621.272.
Een groeiend park en een dalend handbakaandeel gaan dus hand in hand; er komen simpelweg meer niet-handgeschakelde auto’s bij.
Blijft er nog keuze over?
Het antwoord is ja, maar minder dan vroeger. Het aanbod nieuwe personenauto’s met handgeschakelde transmissie slinkt. Toch bestaan er nog opties voor wie bewust op een pook mikt en bereid is om te zoeken.
Kun je je keuze niet in de nieuwverkopen vinden, dan biedt de occasionmarkt uitkomst. Er zijn veel gebruikte auto’s met automaat en daarnaast een grote verzameling handgeschakelde tweedehandsmodellen. Daarmee kun je alsnog precies uitkomen op de rijervaring die bij je past.
Vind je schakelen leuk, dan is de markt nog niet op slot. Je moet alleen scherper kijken en sneller beslissen als de juiste auto langskomt. Net als bij een goede deal op een vakantiehuis: voor je het weet, heeft iemand anders al geboekt.
Verlang je vooral naar rust in druk verkeer, dan past de automaat mogelijk beter bij je rijgedrag. De groei in aantallen laat zien dat veel bestuurders die keuze al maken en daar in de praktijk niets van terugnemen.
Wat betekent dit voor later?
Als de huidige beweging doorzet, wordt handgeschakeld rijden in Nederland stap voor stap zeldzamer. Elk jaar stromen er minder handgeschakelde auto’s in, terwijl elektrificatie en automaten de norm worden in nieuwe leveringen. Dit werkt door in de samenstelling van het wagenpark.
De cijfers van 2018 tot en met 2025 tonen een consistente lijn. Steeds minder handgeschakelde auto’s, steeds meer automaten en CVT’s. De rekensom is eenvoudig, ook zonder ingewikkelde modellen.
Voor jou als bestuurder draait het uiteindelijk om voorkeur en planning. Wil je vastleggen wat je zoekt, denk dan vooruit: vandaag is er nog ruime keuze in gebruikte handgeschakelde auto’s, morgen mogelijk iets minder.
Wie liever volgt waar de markt heen gaat, vindt in automaten en geëlektrificeerde aandrijflijnen een groeiend aanbod. De beweging is dus duidelijk, maar niet zwart-wit. Er blijft speelruimte, zeker als je de tweedehandsmarkt meeneemt en je wensen scherp houdt.
FAQ
Is de handbak onderweg naar de uitgang in Nederland?
Ja, het aandeel handgeschakelde personenauto’s is in 2025 gedaald tot 59,5 procent en ligt voor het eerst onder de zestig procent, terwijl het in 2024 nog 62,4 procent was.
Hoeveel handgeschakelde auto’s rijden er nu rond?
Per 1 januari 2025 zijn het 5.723.523 handgeschakelde personenauto’s in een totaal park van 9.621.272 auto’s.
Hoe snel gaat de daling van handgeschakelde auto’s?
Tussen 2024 en 2025 nam het aandeel met 2,9 procentpunt af en daalde het absolute aantal met 149.420 auto’s; sinds 2018 zijn er bijna 700.000 minder handgeschakelde auto’s.
Welke factoren zorgen voor minder handbakken?
De groei van elektrische, hybride en plug-in hybride modellen in de nieuwverkopen en het feit dat nieuwe benzineauto’s, ook mild-hybride, nauwelijks nog met een handbak worden aangeboden, drukken het handbakaanbod.
Is er nog aanbod als ik handgeschakeld wil rijden?
Ja, hoewel het nieuwe aanbod slinkt, zijn er nog steeds opties bij nieuwe modellen en een groot aanbod aan tweedehands handgeschakelde auto’s naast veel occasions met automaat.
Bron: AutoWeek
