De politie heeft dit jaar opvallend meer bestuurders gepakt voor rijden onder invloed. Welke regio’s scoren slecht en wat zeggen recente cijfers over gedrag na de borrel?
Sterke stijging van aanhoudingen voor rijden onder invloed
Recent geanalyseerde politiecijfers laten zien dat er in de eerste elf maanden van dit jaar 43.852 mensen zijn gepakt voor rijden onder invloed. Dat is meer dan het totale aantal aanhoudingen in heel 2024, toen 42.581 overtreders werden geregistreerd.
De toename valt scherp op wanneer de cijfers met eerdere jaren worden vergeleken. Voor de coronaperiode lag het aantal gepakte bestuurders rond de 32.000 per jaar, wat aantoont dat het probleem de laatste jaren duidelijk terug is op het niveau van vóór de pandemie.
Een extra laag om te overwegen is dat maatschappelijke normen rondom alcoholgebruik sinds de pandemie deels veranderden; uitgaanspatronen en sociale evenementen zijn weer in beweging, wat ook invloed kan hebben op hoeveel mensen in situaties terechtkomen waarin ze de keuze moeten maken tussen rijden of alternatieven.
Maandelijks patroon: bijna 4.000 aanhoudingen per maand
Op jaarbasis komt dit neer op bijna 4.000 aanhoudingen per maand, een stijging van ongeveer 12 procent ten opzichte van vorig jaar. Deze cijfers omvatten niet alleen alcohol, maar ook gevallen waarbij drugs of bepaalde medicijnen invloed hadden op de rijvaardigheid.
De data maakten duidelijk dat politiecontroles en speekseltests vaker worden ingezet, maar dat het probleem niet uitsluitend met handhaving kan worden opgelost. Preventie en bewustwording blijven cruciaal om aantallen structureel naar beneden te brengen.
Een extra nuance is dat handhaving vaak pas zichtbaar wordt wanneer een patroon al bestaat: meer controles kunnen leiden tot meer aanhoudingen, maar geven niet direct inzicht in gedragsverandering op de lange termijn. Daardoor is het belangrijk om handhaving te combineren met gerichte preventiecampagnes die aanzetten tot ander keuzes op het moment zelf.
Gemeentes die negatief opvallen en gemeenten die het goed doen
De stijging is niet gelijkmatig verdeeld over het land; sommige gemeenten scoren flink hoger dan andere als je kijkt naar het aantal gepakte bestuurders per 10.000 inwoners. Koploper in deze analyse is de gemeente Maashorst in Brabant, met 64 gevallen per 10.000 inwoners in de eerste elf maanden.
Andere plaatsen met relatief veel aanhoudingen zijn Brunssum (62 per 10.000), Oostzaan (55), Haaksbergen (55) en Oldambt (53). Aan de andere kant van het spectrum staan gemeenten met zeer lage aantallen, zoals Krimpen aan den IJssel, Bronckhorst en Tholen (elk rond de 4 per 10.000) en Scherpenzeel met slechts 2 per 10.000.
Regionale verschillen wijzen vaak op lokale gewoontes, bereikbaarheid en het karakter van het uitgaansleven. In sommige kleinere gemeenschappen kan het ontbreken van openbaar vervoer of late taxi-opties een rol spelen, terwijl stedelijke gebieden andere uitdagingen kennen zoals drukke uitgaanswijken en toerisme.
Het lokale beleid en de beschikbaarheid van alternatieven voor vervoer vormen daarbij een belangrijke schakel; gemeenten die actief investeren in veilige terugreismogelijkheden of samenwerken met horeca kunnen het gedrag van bestuurders beïnvloeden zonder dat daar alleen maar meer controles voor nodig zijn.
Wat zegt gedrag op de werkvloer over rijden na drinken?
Naast politiegegevens verschaften enquêtes extra inzicht in waarom mensen toch besluiten te rijden na het drinken van alcohol. In een onderzoek onder 500 mensen werkzaam in de bouw-, installatie-, industrie- en transportsector gaf ongeveer een derde aan weleens te drinken tijdens de vrijdagmiddagborrel en daarna naar huis te rijden.
Van die groep blijft de meerderheid bij één of twee glazen, maar 15 procent gaf aan na drie glazen of meer toch achter het stuur te stappen. Deze cijfers laten zien dat risicogedrag vaker voorkomt in sectoren waar samen drinken normaal is en waar personeelsmobiliteit hoog is.
De context van werken in ploegendiensten of op afgelegen locaties kan het gevoel versterken dat er geen alternatief is dan zelf rijden. Werkgevers kunnen daar op inspelen door logistieke opties te regelen en het thema bespreekbaar te maken zonder te stigmatiseren.
In de praktijk betekent dat vaak dat kleine, praktische maatregelen — zoals collectief vervoer na een bedrijfsborrel of duidelijk beleid over alcoholgebruik tijdens werkgerelateerde bijeenkomsten — al aanzienlijke invloed kunnen hebben op individuele keuzes.
Risico’s en gevolgen: meer dan alleen boetes
Rijden onder invloed verhoogt niet alleen de kans op verkeersongelukken, maar heeft ook juridische en financiële consequenties. Boetes, rijontzeggingen en in sommige gevallen strafrechtelijke vervolging kunnen volgen. Daarnaast is er de maatschappelijke impact: slachtoffers, letselschade en hogere verzekeringspremies.
Drugs en medicatie vormen een onzichtbare risicofactor; wie op recept geneesmiddelen gebruikt of recreatieve drugs neemt, kan alsnog zodanig beïnvloed zijn dat de rijvaardigheid sterk afneemt. Dit soort gevallen wordt steeds vaker opsporingsdoelwit bij controleacties.
Naast directe strafrechtelijke en civielrechtelijke gevolgen zijn er ook lange termijn effecten voor iemands carrière en sociaal leven. Een strafblad of rijontzegging kan werkgelegenheid beperken, zeker in beroepen waar rijden essentieel is, en leidt vaak tot praktische problemen in het dagelijks leven.
De persoonlijke tol van betrokkenen en hun omgeving verdient ook aandacht: herstel van letsel, de emotionele nasleep van ongevallen en de impact op families en collega’s zijn vaak langdurig en minder zichtbaar in de statistieken.
Wat bestuurders zelf kunnen doen: praktische tips
Verantwoordelijkheid nemen is de meest directe manier om het probleem te verkleinen. Wie van plan is te drinken, moet vooraf een alternatief regelen: een BOB, een taxi, openbaar vervoer of een slaapplek dicht bij het feest. Voor werkgevers en collega’s geldt: spreek elkaar aan en organiseer veilige terugreismogelijkheden na bedrijfsborrels.
Technische oplossingen zoals alcoholsloten of integratie van alcoholdetectie in auto’s zijn in ontwikkeling, maar grootschalige invoering blijft lastig door kosten en regelgeving. Tot die tijd blijft de keuze van de bestuurder doorslaggevend.
Een praktische gewoonte die weinig kost maar veel oplevert is het vooraf vastleggen van een terugreisoptie en het creëren van een cultuur waarin het normaal is om alternatieven te gebruiken. Collega’s die elkaars rolmodel zijn, kunnen een groot verschil maken bij het doorbreken van risicogedrag.
Daarnaast helpt het om van tevoren concrete afspraken te maken met vrienden of collega’s over wie er rijdt en welke stappen genomen worden als plannen wijzigen; dat haalt de druk van individuele besluitvorming op belangrijke momenten.
Conclusie: bewustzijn en handhaving hand in hand
De recente toename van aanhoudingen voor rijden onder invloed toont aan dat het probleem niet verdwenen is; integendeel, het lijkt zich te intensiveren in bepaalde regio’s en sectoren. Handhaving en speekseltests hebben effect, maar alleen met meer bewustwording en praktische alternatieven kan het aantal incidenten omlaag.
Duidelijke communicatie op werkvloeren, slimme planning van vervoer na een borrel en meer aandacht voor drugs- en medicatiegebruik in verkeerscampagnes zijn noodzakelijke stappen. Voor wie de weg opgaat: beter één ritje met de taxi dan een levenslange fout achter het stuur.
FAQ
Waarom stijgt het aantal aanhoudingen voor rijden onder invloed juist nu?
Herstel van uitgaansleven na corona, meer controles en bredere opsporing (alcohol, drugs, medicatie) samen leiden tot hogere aantallen; lokale uitgaanspatronen spelen ook mee.
Wat kan een werkgever praktisch doen om risico’s na borrels te verkleinen?
Regel collectief vervoer of taxi’s, spreek beleid af over alcohol tijdens werkbijeenkomsten en plan logistiek voor ploegendiensten zodat medewerkers niet hoeven te rijden.
Helpt een alcoholslot als tijdelijke oplossing?
Alcoholsloten kunnen effectief zijn bij individuele risico’s, maar grootschalige invoering is kostbaar en complex; voorlopig zijn alternatieven en bewustwording praktischer.
Bron: VCA-cursus.com
